Ga in gesprek en wissel treuren en zeuren af met positief nieuws

Ik ben een nieuwsjunk. Voor mij geen dag zonder nieuws. Toch betrap ik me er de laatste tijd steeds vaker op dat ik sneller zapp of skip bij slecht nieuws. Groeit in mij de nieuwsmijder of word ik een bewuste nieuwsconsument die je bovendien ook op gezette tijden op positief nieuws mag trakteren?

Nederlanders hebben minder interesse in nieuws en de groep die actief het nieuws mijdt, groeit sinds 2017. Dat blijkt uit het Digital News Report Nederland 2022/Villa media. “Hoewel het percentage personen dat actief het nieuws mijdt in alle leeftijdscategorieën oploopt, is de stijging het sterkst in de leeftijdsgroepen tot 35 jaar. Toch houdt nog steeds 82 procent van de Nederlanders dagelijks het nieuws bij. Vooral in de jongste leeftijdsgroep daalt wel het vertrouwen in het nieuws. Waar in 2018 nog 56 procent van de 18- tot 24-jarigen aangaf het nieuws te vertrouwen, was dat begin 2022 slechts 34 procent. Op internet is er groeiende aandacht voor podcasters, influencers en content creators. 22 procent van de jongeren richt zich bij online nieuws niet op nieuwsmerken, maar op specifieke personen.” Over het algemeen is vertrouwen in nieuws nog steeds hoog, meldt NRC. Nederland scoort vierde op de wereldranglijst: 59 procent van de bevolking vertrouwt het nieuws volgens het Reuters Digital Newsreport.

Onwetendheid

Jos Straathof, docent media-ethiek aan de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg, daarover in nieuws site Bron: “Er zijn nog steeds veel kwalitatief goede nieuwsmedia in Nederland en daarbuiten. Media die gedegen onderzoek doen, nieuws checken, meerdere bronnen gebruiken en werken volgens ethische codes. Media die de macht en de machthebbers controleren en die burgers informeren. Een essentiële taak in een democratische samenleving. Maar dan moeten burgers er wel voor openstaan. Dan moeten ze wel willen weten wat er aan de hand is. Van tijd tot tijd herkennen we ons allemaal in de nieuwsmijder. Soms hebben we er genoeg van en gooien we de deur op slot om de grote boze wereld buiten te houden. Begrijpelijk. Maar dat moet niet te vaak gebeuren. Nieuws mijden als levensstijl, dan kies je ervoor om vrijwillig te blijven dobberen op een oceaan van onwetendheid. Een keuze voor oogkleppen waar ze elders op de wereld, waar het minder goed is geregeld, weinig van snappen.”

Betrokkenheid

Bijna iedereen is dus weleens nieuwsmijder stelt Kiki de Bruin, onderzoekster bij het lectoraat Hogeschool Utrecht, in Journalismlab. ”Je kunt het ene moment nieuws mijden omdat je het emotioneel zwaar vindt en het andere moment omdat je meer geïnteresseerd bent in andere dingen. De meeste mensen steken niet per se hun kop in het zand; een beeld dat we vaak hebben van nieuwsmijders. Het is eerder een vorm van bewust consumeren. Bijna alle mensen die ik gesproken heb, hebben een specifiek moment gehad in hun leven waarop ze zeiden: ‘Ik ga het nu anders doen.’ Dat past binnen de bredere trend van conscious consuming. Nieuwsmijders worden altijd heel negatief weggezet. Alsof het afgehaakte burgers met weinig kennis zijn. Maar ik zie nu dat nieuwsmijden ook een positieve kant heeft: het heeft een gunstig effect op welzijn en kan leiden tot meer maatschappelijke betrokkenheid.”

Toegankelijker

De Bruin heeft in dit verband een advies voor nieuwsmakers: “Probeer eens te achterhalen wat de reden is dat sommige mensen jouw nieuws mijden. Ga met hen in gesprek. En dan niet met de mensen die je al bereikt, maar juist met de mensen die je bent kwijtgeraakt of überhaupt nooit hebt bereikt. Met welk type nieuwsmijder heb je te maken? En welke informatiebehoefte hebben deze mensen? Voor mensen die het niet begrijpen, moet je misschien op zoek naar toegankelijkere vertelvormen. Je kunt niet iedereen binnenboord houden, maar als je gericht kijkt wie net buiten je bereik valt en waarom, kun je je strategie op hen aanpassen.” Overigens zouden niet alleen nieuwsmakers in gesprek moeten gaan met de nieuwsmijders. Ook andere bronnen van het nieuws, vaak zijn dat de communicatieafdelingen van organisaties, moeten zich achter hun oor krabben wat het mogelijke effect van hun nieuws kan zijn.

Feelgood

Negatief nieuws is voor nieuwsmijders dus vaak de reden het nieuws niet meer te consumeren. “Goed nieuws is geen nieuws”, wordt vaak door mediamensen als argument gebruikt. Iedereen kent de afloop van de journalistieke keuze tussen Hond bijt man en Man bijt hond. In NRC schrijft Op1-presentator Charles Groenhuijsen “dat nieuws vaak negatief is, terwijl positieve ontwikkelingen onopgemerkt blijven. Dat zorgt voor een vertekening.”

Wat is er daarom mis mee om het treuren en zeuren af en toe af te wisselen met positief nieuws? Het Algemeen Dagblad heeft op haar digitale nieuwspagina de button Feelgood staan. Daar klinken allerlei optimistische journalistieke noten. Ook de NOS rubriek Uitgelegd koos voor een positieve invalshoek onder de titel: Met deze video ga jij lekker het nieuwe jaar in.

Of het nieuwsmijders tot andere gedachten brengt, is de vraag. Het is in ieder geval het proberen waard.